ÇOCUĞUNUZA 'HAYIR'DERKEN DİKKAT ETMENİZ GEREKENLER
Kuralları koydunuz, çocuğunuza açıkladınız. Ancak o uymamakta direniyor. Sanki biraz fazla ödün veriyormuşsunuz gibi geliyor ya da bir türlü hayır diyemiyorsanız…Peki hayır demekte neden zorlanıyor olabilirsiniz?
• Çocuğumu yeterince göremiyorum, birlikte az vakit geçiriyoruz ve o zamanlarda onu zorlamak, kırmak istemiyorum.
• Çok katı bir eğitim sistemiyle büyüdüm, çocuğuma hayır demek doğru mu acaba?
• Hayır desem de onun ısrarlarına nasılsa dayanamayacağım,o nedenle de baştan evet deyip geçiştiriyorum.
• O kadar saat ona açıklama yapacağıma kendim yaparım daha iyi düşüncesindeyim.
Bu ve benzeri cümleler sizi hayır demekten alıkoyar olabilir. Ancak "hayır" çocuğunuzun önemli kelimelerinden biridir.
Peki ; hayır demek niçin bu kadar önemli ve gerekli?
• Çocuğunuzun biçimlenmesine, kişilik sahibi olmasına, sorumlu, özgür, becerikli olmasına yardımcı olur. Engellenmek, bütün istediklerinin olmayacağını öğrenmek çocuğun psikolojik gelişiminde oldukça önemlidir.
• Hayır dediğinizde çocuğunuza sınır koymuş olursunuz ve kabul edilmemiş sınırlar çocuğunuzu incitmez, aksine ona güven verir. Sınırlar belirsiz olduğunda çocuğunuz kendini kararsız- güvensiz hissedecektir. Onun gereksinimlerini anlamanız demek her istediğini yapmasına izin vermek demek değildir. Ancak sınırları sürekli değiştirmemek, hayırlarınızda tutarlı olmak da çok önemli. Bazı ""hayır"lar çocuğun yaşına göre ve bazı durumlara göre "evet"e dönüşebilir elbette. Genel anlamda tutarlılığı elden bırakmayın yeter.
• Çocuğunuzla arkadaş olmayı çok fazla ön plana çıkarmayın. Çocuğunuzla arkadaş olduğunuzda onu yetişkin gibi kabul ederseniz onun çocuk olmaktan gelen haklarını elinden almış olursunuz. Siz onun yaşına inerseniz çocuğunuz onu koruyan, aklı başında, sınır koyan anne- babadan yoksun kalır. Oyun içinde veya bazı durumlarda arkadaşlık etmekten söz etmiyoruz elbette, bütün ilişkiyi arkadaşlık şeklinde yaşamaktan bahsetmekteyiz.
• Çocuğunuzun bütün isteklerini her türlü zorluğa göğüs gerip yaptığınızı farz edelim, ancak onun yaşamındaki diğer insanlar bu derece fedakar olmayabilir, kendi isteklerini çocuğunuzun hatırı için ertelemeyebilir, hatta ertelemeyecektir. Bu yüzden de; çocuğunuz erken yaşlarda ertelemelere, beklemelere, vazgeçmelere ve kurallara uymaya alışmalıdır.
Hayır derken nelere dikkat edeceğiz?
• "Hayır"ları yumuşak, sıcak; ancak net, kararlı bir tonda söyleyin. Hayır dedikten sonra çocuğunuzun ilgisini çekebilecek, sevebileceği bir duruma çekmeye uğraşın.
• Duygusal enerjinizi çocuklarınızın hoşuna gidecek, ilgilerini çekecek şeylere saklayın. Çocuklar ailelerinin duygusal enerjisini- ister olumlu isterse de olumsuz yönde- kendi üzerlerinde toplamaya çalışırlar, bu nedenle enerjinizi kızgınlık, öfke yerine gülmeye eğlenmeye ayırırsanız çocuğunuzla daha eğlenceli ve daha sağlıklı vakit geçirmiş olursunuz.
• "Hayır" dediğiniz şeye yaşamınızda ne kadar yer verdiğinize bir göz atın. Kolanın zararlı bir içecek olduğunu anlatıp, bu nedenle onun içmesine izin vermiyorsunuz, ancak siz her akşam kola içiyorsunuz, çocuğunuz için ne kadar inandırıcı olabilirsiniz…
• "Hayır" dediğiniz şeye karşı çocuğunuzun ilgisi artabilir, sizi denemek amacıyla defalarca ve hatta bıktırırcasına bu isteğini tekrarlayabilir. Sabırla "hayır"ınızı tekrarlayabilirseniz amacınıza ulaşmış olursunuz. Hem "hayır" dediğiniz şey yapılmamış olacak hem de çocuğunuz sizin net tavrınız karşısında durmayı ,davranışlarını ayarlamayı öğrenecektir.
• Çocuğunuzun bir şeyi yapmasına izin vermiyorsanız sadece "hayır" demek yeterli olmaz, çocuğunuza farklı bir şey yapmayı önerebilirsiniz . "Birlikte yemek yapalım mı?" , "Boyama yapmaya ne dersin?", "Lego oynamak ister misin?" gibi.
"Hayır" diyebilmek, ilk duyulduğunda insana ürküntü, tedirginlik veriyor olabilir. Hele de küçük çocuğunuza karşı uygulanabilecek bir şeymiş gibi görünmüyor olabilir. Ancak; sınırını bilen, engellemeler karşısında kişiliğini oluşturabilen, gerektiği zaman vazgeçmeyi gereğinde de direnebilmeyi bilen bir genç yetiştirebilmenin koşullarından biri de çocuğunuzu doğru biçimde eğitebilmek, disiplini yeterince ve gereğince verebilmek. Ne olursa olsun, ne yaşanırsa yaşansın onları çok sevdiğinizi söylemeyi unutmadan elbette…
Kaynak
Bluestein, Jane. Anne babaların yapması ve yapmaması gerekenler, Hyb Yayınları
Sevinç YÜZÜK
Yanbastı Kardeşler Anaokulu
Rehberlik ve Psikolojik Danışma Servisi
